هنرمند پیشکسوت: نوروزمان فرنگی شده | سیزده‌به‌در دست جمعی با کامیون به جاده چالوس
تاریخ انتشار: ۱۲ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۳۳۶۱۲
به گزارش همشهری آنلاین، تا اسم نوروز می‌آید انگار یک حسرت برای فتحعلی بیگی تازه می‌شود و می‌گوید: «نوروز برایم سراسر خاطره و نوستالژی است. در خانواده ما سنت زیبای دید و بازدیدهای خانوادگی جایگاه ویژه‌ای داشت و ۲، ۳ نسل در ایام نوروز به این سنت پایبند بودیم. خاطرم است علاوه بر عیددیدنی با اقوام درجه یک از دید و بازدید با اقوام درجه ۲و۳ هم غافل نمی‌شدیم و حتی تا خانه عمه مادر، دختر دایی پدر و.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
به سنت‌ها احترام بگذاریم مهربان‌تر میشویمبعضیها سردی رابطه‌های انسانی و کم شدن توجه به سنت‌ها را به تغییر سبک زندگی شهری، تغییرات معماری و غلبه زندگی آپارتمانی نسبت می‌دهند اما فتحعلی بیگی این اتفاقات ناخوشایند را نتیجه کم لطفی به سنت‌ها می‌داند: «ما نسبت به بسیاری از مظاهر و ریشه‌های فرهنگی و سنتی‌مان بی‌تفاوت شده‌ایم. همیشه ماحصل احترام به سنت‌ها، ترویج فرهنگ محبت و مهربانی است. همین نوروز که به معنای تغییر و نو شدن فصل است با مظاهر زیبایی همراه بوده که هرکدام فلسفه خاصی داشته است. از قدیم‌الایام برای استقبال از بهار و نوروز، سنت‌ها و آداب زیبایی داشته‌ایم. همین مراسم خانه‌تکانی یک پیشینه و فلسفه دارد. خانه‌تکانی به منزله زدودن و پاک کردن آلودگی‌ها از هر چیزی در زندگی به‌ویژه کینه‌ها و دلخوری‌ها از دل است. در واقع نوروز می‌گوید که همه خشم‌ها، کدورت‌ها و کینه‌ها باید با آمدن فصل نو به پایان برسد. یا همین سنت دید و بازدید فلسفه روشنی دارد. محبت همیشه با ارتباط چشم در چشم ایجاد می‌شود. دیدارهای نوروزی ایرانی هم بر این اساس شکل گرفته است.» به گفته استاد با احترام به سنت‌ها می‌توان مهربانی را دوباره در خانواده‌ها و جامعه ترویج کر
پلوخوری عید به عیدخوردن شیرینی، شکلات و انواع آجیل‌ها و تنقلات، خوشمزه‌ترین بخش عیددیدنی‌هاست. اما قدیمی‌ترها خوب یادشان است که در سال‌های دور این شهر خبری از این خوردنی‌های رنگارنگ نبود؛ حتی سالی یکبار و در نوروز. فتحعلی بیگی در این‌باره می‌گوید: «۱۰۰ یا ۲۰۰ سال پیش که ماشینی برای حمل‌ونقل نبود تا مردم پرتقال و سیب یا میوه‌های مختلف نصیبشان شود دسترسی به هر چیزی ساده و راحت نبود. به همین دلیل مردم هر شهر براساس فرهنگ، سنت و آداب خودشان برای شب‌عید تدارک می‌دیدند و غذای ویژه شهرشان را می‌پختند. البته حتی غذاهای نوروزی هم اغلب ساده مثل آبگوشت و اشکنه و... بود. آن روزها برنج غذای ویژه‌ای محسوب می‌شد که فقط عید به عید و در بعضی خانه‌ها طبخ می‌شد. تنقلات ویژه عید برای پذیرایی از مهمانان هم شامل نخود و کشمش، توت خشک و خشکبار ساده بود.»
برای بسیاری از مردم ایام نوروز و تعطیلات طولانی آن بهترین فرصت برای یک دل سیر رفتن به سفر و گشت‌وگذار است. اما گاهی اوقات این مسافرت‌ها حاصلی جز هدر رفتن زمان استراحت و گذراندن تعطیلات در جاده‌های شلوغ و پرترافیک ندارد. برای همدوره‌های فتحعلی‌بیگی مسافرت‌های نوروزی هم حکایتی داشت: «در گذشته آنقدر مردم به دید و بازدیدهای عیدانه مقید بودند که اگر در نوروز برنامه سفر هم برایشان پیش می‌آمد حتماً بعد از پایان سفر این رسم را به جا می‌آوردند. علاوه بر این بسیاری از سفرها هم جنبه دیدارهای فامیلی و دور هم جمع شدن اقوام در شهر و دیارشان را داشت.» او یادی هم از مسافرت‌های دسته‌جمعی باصفای نوروزی با اقوام در دوران کودکی و نوجوانی‌اش می‌کند: «پدر و عمویم کامیون داشتند. آن زمان مثل امروز نبود که هر خانواده ماشین داشته باشد. این‌طور بود که دسته‌جمعی با اقوام قصد سفر می‌کردیم. پدر و عمویم برای حفاظت از مهمانان و راحتی آنها پشت کامیون چادر می‌زدند و با بار وبندیل همراه یک جمع شاد راهی می‌شدیم. معمولاً سیزده‌به‌درها دسته‌جمعی راهی جاده چالوس می‌شدیم. خاطرم است یک سال سیزده‌به‌در هوا بارانی بود. آن روز مجبور شدیم چند ساعت تابند آمدن باران در یکی از تونل‌های میان راه سر کنیم اما باز هم خوش گذشت.»
اسکناس‌های یک و ۲تومانی، عیدی‌های محبوب بچههاحالا نوبتی هم که باشد نوبت خاطرات شیرین عیدی گرفتن روزگار کودکی است. استاد نفسی تازه می‌کند و برمی‌گردد به سال های قبل و می‌گوید: «زمان کودکی و نوجوانی ما دست بچه‌ها پول زیادی نبود. بچه‌ها برای تغذیه مدرسه هم از خانه میوه و خوراکی می‌بردند. بیشترین پولی که به دست ما می‌رسید یک یا ۲ ریالی بود که با آن آلاسکا می‌خریدیم. اما ماجرای نوروز ماجرای دیگری بود. نخستین ویژگی‌اش این بود که بعد از یک سال صاحب لباس نو می‌شدیم.» یادآوری خریدهای نوروزی دوران کودکی لبخند بر لب فتحعلی بیگی می‌نشاند: «معمولاً لباس‌های عیدانه ما را چند سایز بزرگ‌تر می‌خریدند تا چند سال قابل استفاده باشد. اما اصل ماجرا عیددیدنی رفتن به خانه اقوام با این لباس‌های نو و گرفتن عیدی بود. معمولاً مسیر عیددیدنی‌ها از خانه بزرگ‌ترها شروع می‌شد. هرکسی هم براساس توان مالی‌اش هدیه‌ای را به رسم عیدانه به بچه‌ها می‌داد. بعضی‌ها نخود و کشمش در مشت ما می‌ریختند و برخی هم تخم‌مرغ رنگ کرده عیدی می‌دادند.» اما چشم بچه‌ها دنبال آن عیدی ویژه بود. این‌طور بود که از بعضی خانه‌ها با خوشحالی خاصی بیرون می‌آمدند؛ همان خانه‌هایی که بچه‌ها یک سال برای دوباره مهمان شدن در آن روزشماری می‌کردند. فتحعلی بیگی می‌گوید: «بعضی بزرگ‌ترها برای بچه‌ها عیدی ویژه داشتند و با دادن اسکناس یک یا ۲تومانی حسابی دل آنها را شاد می‌کردند.»
آن روزها هم عید بی‌دردسر نبود. هنرمند پیشکسوت تئاتر و سینما هم وقتی به خاطره تکلیف‌های نوروزی می‌رسد چهره‌اش در هم می‌رود. او هم دل خوشی از تکلیف‌های تمام نشدنی عید ندارد: «تعطیلات نوروز ۲هفته بود اما معلمان با دادن مشق‌های زیاد و تمام نشدنی حسابی ما را خجالت می‌دادند. به همین دلیل یکی از دغدغه‌های ما در ایام نوروز، نوشتن مشق شب بود. هرچه می‌نوشتیم خیال تمام شدن نداشتند.» استاد می‌خندد و می‌گوید: «گاهی اوقات برای اینکه دفتر سیاه شود و نشان دهیم کلی مشق نوشته‌ایم حروف و کلمات را درشت می‌نوشتیم. به خیالمان با پر شدن دفتر رفع تکلیف می‌کردیم.»
حاجی فیروز خوش خبرقدیمترها که در خانه‌ها خبری از ساعت و تقویم نبود بسیاری از مردم عادی حتی موسم آمدن بهار را هم فراموش می‌کردند. در چنین شرایطی حاجی فیروز به‌عنوان پیک خوش خبر بین مردم می‌آمد و با نوروزخوانی، آمدن نوروز و سال نو را به آنها مژده می‌داد. فتحعلی بیگی از فلسفه راه افتادن حاجی فیروز در کوی و برزن در روزهای آخر اسفند ماه این‌طور می‌گوید: «در گذشته مردم عادی درقید زمان و هفته و تغییر فصل‌ها نبودند. تصور کنید؛ چند هفته ارتباطمان با همه رسانه‌های جمعی قطع شود و از آنچه در اطرافمان می‌گذرد بی‌خبر باشیم. چه اتفاقی می‌افتد؟ مردم قدیم زندگی‌شان به این شکل سپری می‌شد. افراد انگشت‌شماری اطلاعات بالایی داشتند و حواسشان به تغییرات ماه و سال و هفته بود. در آن ایام بیشتر براساس موعد برگزاری جشن‌های سنتی زمان را تعیین می‌کردند. مراسمی مانند شب چله، چله بزرگ و چله کوچک و... این‌طور بود که مردم در اسفندماه با شنیدن صدای داریه زنگی و ترانه‌های حاجی فیروز در کوچه‌ها از آمدن بهار و نوروز باخبر می‌شدند.»
اما چرا حاجی فیروز سیاه است؟ یا چرا در کوچه و خیابان از مردم پول یا مژدگانی‌طلب می‌کند؟ شاید در ذهن بسیاری از مردم سؤالاتی از این دست شکل گرفته باشد. محقق و استاد نمایش‌های سنتی درباره حاجی فیروز و چهره و مرامش نقل‌های جالبی دارد: «مردم قدیم بر تکرار نشدنی بودن نوروز باور داشتند. آنها معتقد بودند که اگر مجموعه‌ای از رسوم و آیین‌ها را اجرا نکنند سال نو نمی‌شود. حاجی فیروز و دادن مژگانی به او یکی از همین رسوم نوروزی است.» فتحعلی بیگی ادامه می‌دهد: «حاجی فیروز صورتش سیاه است. چون در سیاهی زمستان زیر زمین بوده و از همین سیاهی بیرون آمده است. لباس قرمز مثل خون تازه دمیده شده به جان طبیعت بر تن می‌کند و به مردم آمدن بهار و جوانه زدن زمین را خبر می‌دهد. مردم هم به شکرانه این خبر، نذری‌هایشان را به‌عنوان مژدگانی به حاجی فیروز می‌دهند تا بهاری با برکت داشته باشند.»
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: هویت شهری نوروز تهران فتحعلی بیگی حاجی فیروز دسته جمعی سنت ها خانه ها بچه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۳۳۶۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جزییات محدودیت‌های جدید ترافیکی در جاده‌های شمال
رئیس پلیس راه مازندران از اجرای اعمال محدودیت‌های ترافیکی در جاده‌های مواصلاتی مازندران در روزهای پایانی هفته جاری خبر داد.
یدالله جهان‌تاب در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا از مازندران با اشاره به اعمال محدودیت‌های ترافیکی در راه‌های مواصلاتی این استان از روز چهارشنبه دوازدهم تا روز شنبه شانزدهم اردیبهشت اظهار کرد: در این ایام تردد موتور سیکلت تا ساعت شش صبح روز یکشنبه شانزدهم اردیبهشت از محورهای کرج - چالوس، هراز، فیروزکوه، محور تهران - سمنان – مشهد و بالعکس ممنوع است.
وی افزود: البته تردد موتور سیکلت‌های انتظامی و امدادی برای انجام ماموریت‌های ضروری در مسیر مجاز جریان ترافیک بلامانع است.
رئیس پلیس راه مازندران با بیان اینکه محدودیت تردد انواع وسایل نقلیه در محور کندوان روز پنجشنبه سیزدهم اردیبهشت از ساعت ۰۸:۳۰ از مرزن‌آباد به سمت تهران به صورت کامل مسدود است، بیان کرد: در این محور از ساعت ۱۰:۳۰ ابتدای پل زنگوله (انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس) یکطرفه اعمال می‌شود که از ساعت ۲۴:۰۰ این یکطرفه به اتمام می‌رسد و از پل زنگوله تا مرزن آباد مسیر دو طرفه می‌شود.
جهان‌تاب با اشاره به اینکه در صورت پر حجم بودن ترافیک محدودیت تردد انواع وسایل نقلیه در محور کندوان از ساعت ۱۰:۰۰ الی ۲۴:۰۰ روزهای چهارشنبه و جمعه هفته جاری دستور کار قرار می‌گیرد، گفت: این اعمال محدودیت ساعت ۱۰:۰۰ از مرزن آباد به سمت تهران(شمال به جنوب) انسداد به صورت کامل و از ساعت ۱۲:۰۰ از ابتدای پل زنگوله (انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس) یکطرفه اعمال و از ساعت ۲۴:۰۰ یکطرفه بودن آن اتمام یافته و از پل زنگوله تا مرزن آباد مسیر دو طرفه می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین محدودیت تردد انواع وسایل نقلیه در این محور از ساعت ۰۸:۳۰ الی ۲۴:۰۰ روز شنبه پانزدهم اردیبهشت از ساعت ۰۸:۳۰ از ابتدای آزادراه تهران – شمال اعمال محدودیت تردد به مقصد چالوس، از ساعت ۰۹:۳۰ از ابتدای پل زنگوله (انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس) ممنوعیت اعمال می‌شود.
این مسئول با اعلام اینکه در روز شنبه از ساعت ۱۱:۳۰ از مرزن‌آباد به سمت تهران(شمال به جنوب) یکطرفه اعمال می‌شود، عنوان کرد: در این محور از ساعت ۲۴:۰۰ طرح اتمام پیدا می‌کند و از پل زنگوله تا مرزن‌آباد مسیر دو طرفه می‌شود، تردد از مسیر جاده قدیم کرج – چالوس تا محدوده تونل کندوان برای ساکنان و افراد محلی آزاد است، اما تردد خودروهایی که قصد عزیمت به چالوس در روزهای اعمال محدودیت جنوب به شمال را دارند از ساعت ۰۷:۰۰ از میدان امیرکبیر به سمت چالوس ممنوع است.
وی با بیان اینکه در صورت پر حجم بودن ترافیک محدودیت تردد انواع وسایل نقلیه در محور کندوان از ساعت ۱۱:۰۰ الی ۲۴:۰۰ روز یکشنبه شانزدهم از ساعت ۱۱:۰۰ از ابتدای آزادراه تهران _ شمال به مقصد چالوس انجام می‌شود، تصریح کرد: همچنین از ساعت ۱۲:۰۰ از ابتدای پل زنگوله (انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس) ممنوعیت تردد اعمال، از ساعت ۱۴:۰۰ از مرزن آباد به سمت تهران یکطرفه از ساعت ۲۴:۰۰ طرح اتمام یافته و از پل زنگوله تا مرزن آباد مسیر دو طرفه اعمال می‌شود.
رئیس پلیس راه مازندران تردد از مسیر جاده قدیم کرج – چالوس تا محدوده تونل کندوان برای ساکنین و افراد محلی را آزاد عنوان و مطرح کرد: اما تردد خودروهایی که قصد عزیمت به چالوس در روزهای اعمال محدودیت جنوب به شمال را دارند از ساعت هشت صبح از میدان امیرکبیر به سمت چالوس ممنوع است.
وی با اشاره به اعمال محدودیت ترافیکی در محور هراز بیان کرد: در صورت افزایش حجم ترافیک و صلاحدید مامورین پلیس راه محدودیت یکطرفه مقطعی از روز چهارشنبه تا روز شنبه به صورت رفت و برگشت از محدوده پلور تا پلیس راه لاریجان و بالعکس انجام می‌شود.
جهان‌تاب با تاکید بر اینکه تردد انواع تریلر، کامیون و کامیونت از محور کرج – چالوس و بالعکس کماکان ممنوع است، اظهار داشت: تردد همه تریلرها از محور هراز کماکان ممنوع است، همچنین تردد انواع کامیون‌ها و کامیونت‌ها به استثنای حاملین مواد سوختی و فاسد شدنی از ساعت شش صبح روز چهارشنبه تا ساعت دو بامداد روز یکشنبه شانزدهم از رودهن به آمل و بالعکس ممنوع است.
کد خبر 749646
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند